یدکی پاژن
یدکی لندرور
تویوتا
کلاچ پروانه (فن کلاچ) قطعه ای ترموستاتیک است که معمولا در خودروهای SUV ، وانت و کامیون ها استفاده می شود.
به طور ساده می توان گفت کلاچ پروانه راه حلی برای درگیری شدن فن مکانیکی پشت رادیاتور در زمان های
مورد نیاز است. چرا که کار کردن دایمی پروانه باعث ایجاد صدا و اتلاف قابل توجه توان موتور می گردد.
چرا از کلاچ پروانه استفاده میشود؟
در برخی خودروها و خودروهای قدیمی که موتور به صورت طولی نصب میشود برای خنک‌کاری رادیاتور نیاز به استفاده از
پروانه مکانیکی است تا رادیاتور را متناسب با دور موتور خنک کند. به این ترتیب، کلاچ پروانه ساخته شد تا حرکت دورانی موتور را در مواقع نیاز به پروانه منتقل کند.
ساختار کلاچ پروانه
در این کلاچ ها از فنر دو فلزی یا بی متال استفاده شده است. که با انبساط در دما های مختلف مانند یک کلید عمل میکند.
و عمل قطع و وصل کلاچ را انجام می دهد.
زمانی که دمای هوای عبوری از رادیاتور از دمای مشخصی بیشتر شود طول فنر بی متال افزایش می یابد (دمایی که فنر بی
متال در آن عمل میکند به فلزهای به کار رفته در فنر و همچنین طراحی کلاچ پروانه بستگی دارد) و مجراهای عبوری مایع
ویسکوزیته بالا (به کارگیری روغن با ویسکوزیته بالا به این دلیل است که این روغن باید به حدی سفت باشد که بتواند
عمل کوپلینگ را مانند کلاچ انجام دهد و دور چرخش دو فلز را تقریباً یکسان کند) بالا را باز می کند و به این ترتیب، روغن
بین دو صفحه فلزی جریان پیدا می کند و باعث می شود دو بخش درون کلاچ پروانه با هم کوپل شوند.
اجزای کلاچ پروانه
نحوه کارکرد
در زمانی که موتور خودرو گرم نشده است، فنر دمایی ترموستاتیک (بی متال) کلاچ پروانه درگیر نمی شود. در نتیجه
پروانه با دور پایین در حال چرخش هست و موتور به دمای مطلوب می رسد.
زمانی که دمای موتور بالا می رود فنر دمایی (مانند فنر ترموستات) عمل کرده و مایع ویسکوز بالا قرار گرفته در آن را
به طرفین حرکت می دهد.
این حرکت مایع ویسکوز باعث می شود تا اتصال بین دو بخش این قطعه برقرار شده و حرکت دورانی از بخشی که به واترپمپ متصل است. به صورت کامل به پروانه منتقل شود تا بتواند با قدرت بیشتر هوا را از سمت رادیاتور
به موتور مکش کند.
در مدتی که دمای فلز بی متال بالاست مسیرهای عبوری روغن باز می ماند و روغن بین دو صفحه فلزی در جریان است، اما به
محض این که دما بی متال پایین آمد مسیرهای درون کلاچ پروانه بسته می شود
تا روغن موجود در پشت دو صفحه فلزی جمع شود و عمل کوپلینگ یا کلاچ گیری توسط روغن صورت نگیرد و به پروانه انرژی دورانی داده نشود.
علائم خرابی
در صورت ، خروج مایع ویسکوز موجود در کلاچ ، نشانه ای از خرابی این قطعه است.
خرابی این قطعه در بیشتر مواقع به صورت عمل نکردن فن دمایی خواهد بود. که در این حالت کلاچ پروانه شبیه حالت
آزاد با سرعت کم می چرخد و باعث گرم شدن موتور خواهد شد. همچنین یک‌سره درگیر بودن این قطعه نیز از
دیگر معایب آن است که صدای زیاد و کاهش توان موتور از نتایج این خرابی است.